โดยทั่วไปถ้าคนไข้จัดฟันมีฟันซ้อนเกมากหรือฟันยื่นมากอยู่แล้ว จะมีการถอนฟันเพื่อสร้างพื้นที่ในขากรรไกรเพื่อให้ฟันเรียงตัวได้ง่ายขึ้น การถอนฟันในการจัดฟันมักจะถอนเป็นคู่ เช่น 2 หรือ 4 ซี่ ดังนั้นหากคนไข้มีฟันที่สูญเสียไปแล้ว ก็จะถอนฟันเพื่อจัดฟันน้อยลง (เช่นจากที่ต้องถอน4ซี่ กลายเป็นถอน 3ซี่แทน) ปัจจัยข้อนี้ถือว่ามีผลกับความสำเร็จของการดึงฟันปิดช่องว่างมาก อ่านต่อ การจัดฟันแบบถอนฟัน

ฟันกรามบนมีขนาดเล็กกว่าฟันล่าง ทำให้ช่องว่างมีขนาดไม่ใหญ่มากนัก และฟันบนจะมีมวลกระดูกอ่อนกว่าฟันล่าง ทำให้ฟันเคลื่อนได้ง่ายกว่า

หลังจากถอนฟันไป หลุมฟันจะค่อยๆปิดตัวลง มีกระดูกสร้างใหม่ขึ้นใหม่จนสมบูรณ์ใน3-4 เดือน หลังจากนั้นกระดูกจะค่อยๆฝ่อตัวลงเนื่องจากไม่ได้รับแรงบดเคี้ยว แต่กระดูกส่วนนั้นจะแข็งมากขึ้นเรื่อยๆ ยิ่งรอนานไปจะยิ่งดึงฟันมาแทนในช่องว่างยาก

ขนาดช่องว่างน้อยจะดึงปิดช่องว่างง่ายกว่า ดังนั้นหากฟันที่ถอนเป็นฟันขนาดเล็กก็จะง่ายกว่าฟันขนาดใหญ่ แต่ในบางกรณีช่องว่างฟันกรามใหญ่ก็สามารถปิดได้เช่นกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากฟันล้มมาปิดช่องว่างเองโดยธรรมชาติบ้างแล้ว

หากแบ่งฟันเป็น 4 ส่วน ขวาบน ซ้ายบน ซ้ายล่าง ขวาล่าง โดยทั่วไปจะสามารถปิดช่องว่างได้เพียงส่วนละ1ซี่ หากถอนฟัน2ซี่ขึ้นไปในแต่ละส่วน โอกาสปิดช่องว่างได้หมดจะน้อยมาก ก็อาจจะจัดฟันเพื่อลดจำนวนฟันที่ต้องใส่ทดแทนได้

คนไข้อายุน้อยฟันมักจะตอบสนองต่อการจัดฟันได้ดีกว่าคนไข้ที่อายุมากกว่า 

ฟันที่เหงือกและกระดูกรอบรากฟันแข็งแรง จะสามารถรองรับการเคลื่อนฟันได้มากกว่า หากฟันรอบๆช่องว่างฟันไม่แข็งแรง การพยายามดึงฟันรอบๆเข้ามาปิดช่องว่างอาจจะทำให้สุขภาพเหงือกและฟันของฟันรอบๆแย่ลงได้

หากคนไข้ต้องการจะจัดฟันเพื่อปิดช่องว่างแล้วมีปัจจัยบวกตาม 6 ข้อข้างบนตั้งแต่ 4 ข้อขึ้นไป ก็มีแนวโน้มดีที่จะสามารถปิดช่องว่างได้ ไม่ต้องใส่ฟันปลอมหลังจัดฟัน 

ข้อเสียสำหรับการจัดฟันปิดช่องว่างก็มีบ้าง ได้แก่

1. มักจะต้องใช้เวลาจัดนานกว่าจัดแบบเปิดช่องว่างทิ้งเอาไว้ใส่ฟันเทียม อาจจะนานขึ้น 6เดือน-1ปีครึ่ง โดยเฉพาะกรณีที่ฟันไม่ยื่น ไม่เก อาจจะจัดนานขึ้นมาก

2. บางตำแหน่งอาจจะทำให้สบฟันและเคี้ยวอาหารไม่ดีเท่าการใส่รากฟันเทียม (แต่ก็ดีกว่าฟันปลอมแบบถอดได้) เพราะฟันที่สบกันอาจจะไม่ใช่ตำแหน่งการสบฟันแบบธรรมชาติ

3. อาจจะต้องใช้เครื่องมือพิเศษเพิ่มเติมในการช่วยเคลื่อนฟัน เช่น หมุดจัดฟัน เพื่อช่วยควบคุมทิศทางการเคลื่อนให้ดียิ่งขึ้น หรือติดแบร็คเก็ตหลายตัวมากขึ้น

ขึ้นอยู่กับลักษณะฟันปลอม (ถอดได้หรือติดแน่น) หากใส่แบบถอดได้ จะแนะนำให้ใส่หลังจากจัดฟันเสร็จไปแล้ว 6-12 เดือน ซึ่งอาจจะใส่ยุ่งยากเล็กน้อย เพราะต้องใส่สลับกับรีเทนเนอร์ (กรณีใส่ฟันหลายซี่มาก เช่น 6ซี่ขึ้นไป อาจจะเร่งใส่เร็วกว่านี้เพื่อเร่งฟื้นฟูประสิทธิภาพการเคี้ยวอาหาร) 

แต่ถ้าเป็นรากฟันเทียม สามารถเริ่มต้นทำได้ตั้งแต่ก่อนจัดฟันเสร็จประมาณ 3-6 เดือน เพราะจะต้องฝังส่วนรากเทียมเข้าไปก่อน แล้วรอให้กระดูกยึดดีประมาณ 3-4 เดือน เมื่อจัดฟันเสร็จ ก็สามารถใส่ครอบฟันบนรากฟันเทียมได้เลย หรือหากคนไข้ไม่พร้อมใส่รากเทียมก่อนจัดเสร็จ ก็สามารถเริ่มทำได้ทันทีเมื่อไหร่พร้อมในภายหลัง 

หากฟันไม่ครบ มีช่องว่าง ฟันข้างเคียงจะมีแนวโน้มล้มเอียงเข้ามาในช่องว่างได้ง่าย ฟันล้ม หากใส่รีเทนเนอร์เอาไว้ก็จะสามารถป้องกันการล้มของฟันได้ แต่เราก็ไม่ควรใส่รีเทนเนอร์ทั้งวันทั้งคืนไปเรื่อยๆ เนื่องจากรีเทนเนอร์ไม่สามารถใส่เคี้ยวอาหารได้ ทำให้ประสิทธิภาพการเคี้ยวอาหารแย่ลง อย่างช้าที่สุด ควรใส่ฟันเทียมหลังจัดฟันเสร็จไม่เกิน 1 ปี

ถ้าไม่ใส่ฟันเทียม ไม่ค่อยใส่รีเทนเนอร์ ฟันก็จะค่อยๆล้ม สุดท้ายก็อาจจะต้องมาจัดฟันใหม่ สิ้นเปลืองเวลาและค่าใช้จ่ายมากขึ้นไปอีก

การจัดฟันปิดช่องว่างให้ไม่ต้องใส่ฟันปลอม เป็นการแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นหลังจากที่ปล่อยให้ฟันสูญเสียไปแล้ว ซึ่งแน่นอนว่าถ้าเรารักษาสุขภาพฟันให้ดีไว้ก่อนจะมีความยุ่งยากน้อยกว่ามาก ดังนั้น เราควรดูแลสุขภาพฟันให้ดี แปรงฟันวันละ2ครั้ง ลดของหวาน ไปพบหมอฟันเพื่อตรวจฟันทุก 6-12 เดือน เท่านี้ก็จะมีสุขภาพฟันที่ดีแล้วครับ

ใครมีคำถามอะไรเพิ่มเติมสามารถสอบถามได้ใน comment ด้านล่างเลยนะครับ